Τα λουλούδια της Χιροσίμα

 ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΧΙΡΟΣΙΜΑ Εντίτα Μόρρις

Αφηγητής: ομοδιηγητικός (εσωτερική εστίαση = από την οπτική γωνία της αφηγήτριας - ηρωίδας).

Αφηγηματικές τεχνικές: περιγραφή, αφήγηση, διάλογος, εσωτερικός μονόλογος

Εκφραστικά μέσα: μεταφορές, προσωποποιήσεις, παρομοιώσεις, εικόνες

Γλώσσα: απλή, καθημερινή

Ύφος: ζωντανό, απλό, συγκινητικό

4 θεματικές ενότητες:

1. Νάτα που γεννήθηκαν και τα μικρά σκιουράκια... ψιθυρίζει η Οχάτσου στο αυτί μου.

2. Χαιρετάμε τους άλλους... να σας ξαναδώ σύντομα…

3. Βρισκόμαστε και οι δυο... με τον Αμερικάνο.

4. Κατεβαίνουμε αργά προς την όχθη... Κοιμάσαι πραγματικά εν ειρήνη.

Γραμμική αφήγηση με μια αναδρομή στο παρελθόν (για την αφήγηση του θανάτου της μητέρας) και μια πρόληψη, δηλαδή αναφορά στο μέλλον (στο σημείο που απευθύνεται νοερά στη νεκρή μητέρα της).

Θέματα:

1. Η ατομική βόμβα της Χιροσίμα (6 Αυγούστου 1945) και οι καταστροφικές της συνέπειες: Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Αμερική ζητά την παράδοση της Ιαπωνίας άνευ όρων. Οι Ιάπωνες δεν παραδίδονται. Οι Αμερικανοί ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα ουρανίου (Little Boy) στη Χισροσίμα. Οι Ιάπωνες δεν παραδίδονται. Οι Αμερικανοί ρίχνουν τη δεύτερη ατομική βόμβα πλουτωνίου (Fat Man) στο Ναγκασάκι (9 Αυγούστου 1945). Ολόκληρος ο κόσμος συγκλονίζεται από το μέγεθος της καταστροφής. Οι Ιάπωνες συνθηκολογούν.

2. Η καταγγελία της φρίκης του πολέμου και των συνεπειών του μέσα από τον πόνο των επιζώντων.

3. Η αγωνιστική διάθεση των επιζώντων για διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια γεγονότα.

4. Η ηθική υποχρέωση κάθε ανθρώπου να προασπίζει την ειρήνη, τη μόνη εγγύηση για να μην επαναληφθεί αυτή η καταστροφή. Απαραίτητη προϋπόθεση γι΄ αυτό είναι η άμεση πληροφόρηση του κόσμου, που ακόμα και μετά από ένα τόσο συγκλονιστικό γεγονός δεν κινητοποιείται αποτελεσματικά. Όλα αυτά δομούνται πάνω στους αντιθετικούς άξονες: πόλεμος ≠ ειρήνη, λήθη ≠ ιστορική μνήμη, άγνοια ≠ γνώση.

Χαρακτήρες:

Σαμ-σαν: Είναι Αμερικανός που επισκέπτεται τη Χιροσίμα δεκαπέντε χρόνια μετά την ατομική επίθεση. Συγκεντρώνει εικόνες και προσωπικές μαρτυρίες των ανθρώπων που επέζησαν της καταστροφής, παρατηρεί τις τρομακτικές συνέπειες της έκρηξης στην καθημερινότητά τους. Η φρίκη ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα. Αναγνωρίζει το μεγαλείο του άρρωστου Φούμιο, του εκφράζει την ευγνωμοσύνη του για όσα του έμαθε και του υπόσχεται να διακηρύξει με κάθε τρόπο την αλήθεια των θυμάτων της Χιροσίμα. Δεν είναι τυχαίο που ο Σαμ είναι Αμερικανός, ο οποίος γνωρίζει τι προκάλεσε η κυβέρνηση του έθνους του στον Ιαπωνικό λαό, που στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν από τη μεριά των αντιπάλων. Στο πρόσωπό του βλέπουμε το ανθρώπινο πρόσωπο της Αμερικής που συμμετέχει στην οδύνη των θυμάτων της Χιροσίμα.

Φούμιο: Είναι ένα από τα αναρίθμητα θύματα της έκρηξης, παραμορφωμένος από την επίδραση της ραδιενέργειας. Δείχνει αξιοθαύμαστη καρτερία και υπομονή μπροστά στον θάνατο που πλησιάζει. Διακρίνεται

από ψυχική ανωτερότητα. Στο πρόσωπο του Σαμ-σαν αναγνωρίζει έναν φίλο και του ανταποδίδει τα αισθήματα φιλίας και εκτίμησης.

Οχάτσου: Είναι πολύ όμορφη αλλά και πολύ ευαίσθητη. Βασανίζεται και υποφέρει από τις αναμνήσεις εκείνης της μέρας, που είδε τη μητέρα της να πεθαίνει μπροστά στα μάτια της και προσπαθεί να κρύψει τον πόνο της και τον φόβο της με τη σιωπή της. Βιώνει τις ψυχολογικές συνέπειες της έκρηξης. Νιώθει έντονη ταραχή κάθε φορά που βλέπει τις συνέπειες της ραδιενέργειας (μεταλλάξεις). Εξακολουθεί να νιώθει αγάπη και αφοσίωση στη μητέρα της και να της προσφέρει κάθε μέρα λευκά λουλούδια στο σημείο του ποταμού που εκείνη πέθανε.

Γιούκα: Είναι αυτή που μεταφράζει στον Σαμ-σαν τις τραγικές ιστορίες και μαρτυρίες των επιζώντων. Υποφέρει σιωπηλά για τον άρρωστο άντρα της και τον θαυμάζει πολύ για την καρτερία του. Προσπαθεί να είναι δυνατή για να συμπαρασταθεί στον Φούμιο και στην ψυχικά πληγωμένη αδερφή της, την Οχάτσου. Με σιωπηλό πόνο για το χαμό των αγαπημένων της προσώπων και ήρεμη αποφασιστικότητα προσπαθεί να τον απαλύνει και κυρίως να αγωνιστεί για την ειρήνη κάνοντας γνωστό στον κόσμο το αποτρόπαιο έγκλημα που συντελέστηκε στη Χιροσίμα. Αμφιβάλλει, όμως, αν αυτό αρκεί για να δικαιώσει τη μνήμη των χιλιάδων ανθρώπων που χάθηκαν ή να παρηγορήσει τις πληγωμένες ψυχές των επιζώντων. Οι απανωτές ερωτηματικές προτάσεις της προδίδουν αυτή την αμφιβολία, αλλά και τον πόνο της, το σπαραγμό της…

Τα λουλούδια συμβολίζουν τη διατήρηση της μνήμης του φριχτού θανάτου των νεκρών της έκρηξης και την υπόσχεση πως όσοι επέζησαν θα αγωνιστούν για την ειρήνη. Συμβολίζουν δηλαδή την ιστορική μνήμη, που πρέπει να μείνει άγρυπνη γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι θυμούνται το φρικτό γεγονός, θα μπορέσουν να εμποδίσουν αποτελεσματικά ένα νέο ολοκαύτωμα.

Η αφήγηση της Γιούκα: αν και η Γιούκα δεν επιθυμεί να μιλήσει για το θέμα αυτό στον αμερικανό, ξεπερνά την αμηχανία της και του αφηγείται την περιπέτεια της οικογένειάς της και τις τελευταίες στιγμές της μητέρας της. Η αφήγηση έχει σπαρακτικό τόνο και στο μεγαλύτερο μέρος της είναι αυτοαναφορική, δηλαδή δεν την ενδιαφέρουν καθόλου οι αντιδράσεις του συνομιλητή της, αλλά αυτό που την απασχολεί είναι η νοερή ανάκληση της μνήμης της μητέρας της, η ευθεία αναφορά προς την οποία δίνει τον τόνο στην αφήγηση και επισφραγίζεται με τον όρκο της, εγείροντας, ωστόσο, εναγώνια ερωτηματικά …